Farmaceutyki to różnorodna pod względem chemicznym grupa związków, która wywiera określone skutki farmakologiczne na organizmy żywe. Przedostają się one do środowiska głównie wraz ze ściekami komu-nalnymi i szpitalnymi. Dodatkowym źródłem farmaceutyków w ściekach jest nieprawidłowa utylizacja przeterminowanych leków oraz przemysłowa hodowla zwierząt, w tym akwakultura. Za szczególnie nie-bezpieczne uznaje się takie związki, które charakteryzują się trwałością w środowisku, zdolnością do bio-magnifikacji i wysoką aktywnością biologiczną. Najczęściej wykrywanymi farmaceutykami w wodach powierzchniowych są niesteroidowe leki przeciwzapalne, antybiotyki, środki hormonalne, leki regulujące przemianę lipidową, leki psychotropowe i β-blokery. Obserwowanymi objawami toksyczności ostrej są immobilizacja i podwyższona śmiertelność, ograniczony wzrost i reprodukcja, zmiany morfologiczne, histo-patologiczne i fizjologiczne oraz zmiany w behawiorze. Niektóre substancje farmaceutyczne wykazują toksycz-ność ostrą dla organizmów wodnych w stężeniach poniżej 1 mg/L, większość jednak oddziałuje toksycznie na organizmy w stężeniach powyżej 1 mg/L. Stężenia farmaceutyków w wodach powierzchniowych wahają się od ng/l do μg/l, więc ostry toksyczny wpływ na organizmy jest mało prawdopodobny. Bardzo niewiele natomiast wiadomo na temat długoterminowego wpływu rzeczywistych stężeń środków farma-ceutycznych na organizmy wodne oraz wpływu innych substancji toksycznych chronicznie występujących w środowisku wodnym na zmianę toksyczności poszczególnych farmaceutyków.
Słowa kluczowe: toksyczność ostra, toksyczność chroniczna, organizmy modelowe, biomarkery