W pracy analizowano zmiany dobowej wydajności mleka w trakcie laktacji, często- tliwość występowania różnej liczby komórek somatycznych w mleku oraz produkcyjność w stan- dardowych laktacjach krów rasy phf cb i montbeliarde z uwzględnieniem sezonu ich urodzenia i wieku przy pierwszym wycieleniu. Stwierdzono, że wydajność krów phf cb w przebiegu laktacji była wyższa niż rasy montbeliarde. Po osiągnięciu szczytu laktacyjnego (u phf cb w 2. miesiącu laktacji, a u montbeliarde w 3.) obserwowano zmniejszanie się dobowej produkcyjności, przy czym u krów montbeliarde przebiegało ono szybciej. Wykazano także, że u krów montbeliarde odsetek prób zawierających do 100 tys. komórek somatycznych w 1 ml mleka był o 12,9 pp. wyż- szy. W laktacjach standardowych niezależnie od sezonu urodzenia większą wydajnością mleka charakteryzowała się rasa phf cb. W obydwu sezonach urodzenia krowy phf cb istotnie przewyż- szały montbeliardy także w zakresie laktacyjnej wydajności tłuszczu i suchej masy, mniejsze były natomiast średnie wyliczone u tej rasy dla wydajności białka. Najwyższej wydajności mleka w laktacjach standardowych krów phf cb sprzyjały wycielenia do 823 dni, a w przypadku krów montbeliarde te, które odbywały się później, a szczególnie pomiędzy 824. a 915. dniem życia. Bez względu na sezon wycielenia i wiek przy I wycieleniu większą procentową zawartość białka i suchej masy w mleku stwierdzano u montbeliardów niż u rasy phf cb.